Fowles's Mantissa: trying to escape the prison-house of language1

Abstract

A tension between freedom and determinism prevails in Fowles's fiction and, in Mantissa, this tension exists on the level of language. It is argued here that the novel explores the extent to which language determines existence, and provides a model of language which posits the possibility of liberation from such determinism. Mantissa lends itself to such an exploration of language because it is a meta novel, that is, a self-conscious language­construct Indeed, Mantissa imitates the form of the novel while it invades the realm of post-Saussurean critical discourse on language, in the context of which it demands to be read. The first part of the essay traces the novel's preoccupation with linguistic determin• Ism, while the _second part deals with the possibilities of liberation suggested by the novel. In the third part, the paradox of a bounded freedom, which resolves the tension between freedom and determinism, is discussed.

Opsomming
Fowles se romans word dikwels oorheers deur 'n spanning wat ontstaan tussen vryheid en determinisme en, in die geval van Mantissa, manifesteer die spannig op 'n taalvlak. Daar word in hierdie artikel aangevoer dat die roman ondersoek instel na die mate waarin die menslike bestaan deur taal bepaal word, en dat dit 'n taalmodel verskaf wat 'n moontlikheid voorsien vir die bevryding van die determinisme. Mantissa leen horn tot so 'n ondersoek van taal aangesien dit 'n metaroman Is, dit wil se 'n selfbeslissende taalkonstruksie. Die vorm van die roman word trouens in Mantissa nageboots, terwyl dit die gebied van post Saussureaanse kritiese diskoers binnedring. Die eerste gedeelte van die artikel ondersoek die roman se beheptheid met linguistiese determinisme, terwyl die tweede gedeelte die bevrydingsmoontlikhede wat in die roman gesuggereer word ondersoek. In die derde gedeelte word die paradoks van gebonde vryheid, wat 'n oplossing bied vir die spanning tussen vryheid en determinisme, bespreek.